نحوه کار سیستم اعلام حریق

امروزه حفاظت از جان و مال افراد در برابر آتش‌سوزی به یکی از اولویت‌ های اساسی تبدیل شده است. سیستم‌ اعلام و اطفای حریق طراحی شدند تا بتوانند به ‌سرعت خطر را شناسایی و اعلام کنند. این سیستم‌ ها به ‌ویژه در ساختمان‌ های تجاری، صنعتی و مسکونی اهمیت بالایی دارند، چرا که می‌تواند جان ‌ها و اموال افراد را نجات دهد. این سیستم ‌ها شامل حسگرهای مختلف، کنترل پنل‌ ها، شستی ‌های اعلام حریق و آژیرها هستند که هر یک نقش مهمی در فرآیند اعلام حریق ایفا می‌کنند.

عملکرد این سیستم‌ ها به‌ گونه‌ای طراحی شده است که بتوانند به‌ سرعت و با دقت، وضعیت را ارزیابی کنند و اقدامات لازم را برای جلوگیری از پخش شدن آتش انجام دهند. در این مقاله، به بررسی دقیق نحوه عملکرد اجزای مختلف سیستم‌ های اعلام حریق خواهیم پرداخت و به تحلیل اجزای آن خواهیم پرداخت.

نحوه عملکرد انواع سیستم اعلام حریق

عملکرد صحیح سیستم اعلام حریق می‌تواند تأثیر زیادی بر کاهش خسارات جانی و مالی داشته باشد. این سیستم ‌ها از اجزای مختلفی تشکیل شدند که هر یک نقش خاصی در شناسایی و اعلام خطر ایفا می‌کنند. در ادامه، به بررسی نحوه عملکرد اجزای اصلی این سیستم‌ ها از جمله دتکتورها، کنترل پنل ‌ها، شستی‌ ها و آژیرها خواهیم پرداخت:

نحوه کار دتکتور سیستم اعلام حریق

دتکتورها یا حسگرهای حریق، قلب سیستم ‌های اعلام حریق هستند و به ‌عنوان اولین خط دفاع در برابر آتش ‌سوزی عمل می‌کنند. این حسگرها معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: دتکتورهای دود و دتکتورهای حرارت.

• دتکتورهای دود

این نوع دتکتور بر اساس شناسایی ذرات دود در هوا عمل می‌کنند. دو نوع اصلی دتکتور دود وجود دارد: دتکتورهای یونیزاسیون و دتکتورهای نوری.

دتکتورهای یونیزاسیون با استفاده از یک منبع رادیواکتیو ذرات باردار را ایجاد می‌کنند. هنگامی که دود وارد این فضا می‌شود، جریان الکتریکی مختل می‌شود و این تغییر نشان دهنده وجود دود در محیط است. از طرف دیگر، دتکتورهای نوری با استفاده از پرتو نور، وجود ذرات دود را شناسایی می‌کنند. هنگامی که دود وارد فضا می‌شود، نور منتشر شده پراکنده می‌شود و دتکتور به ‌سرعت این تغییر را شناسایی می‌کند.

• دتکتورهای حرارت

این دتکتورها بر اساس افزایش دما عمل می‌کنند و می‌توانند به‌ طور مستقیم به دو دسته تقسیم شوند: دتکتورهای حرارت ثابت و دتکتورهای حرارت متغیر.

دتکتورهای حرارت ثابت زمانی فعال می‌شوند که دما به یک سطح مشخص (معمولاً 54 درجه سانتی‌گراد) برسد. در حالی که دتکتورهای حرارت متغیر با تشخیص تغییرات سریع دما عمل می‌کنند. به‌عنوان مثال، اگر دما به‌ سرعت افزایش یابد، این دتکتور هشدار را فعال می‌کند.

در نتیجه، دتکتورها به‌صورت مستقل عمل کرده و به محض شناسایی آتش، اطلاعات مربوطه را به کنترل پنل ارسال می‌کنند. توانایی شناسایی سریع و دقیق، موجب می‌شود که خطرات ناشی از آتش‌سوزی کاهش یابند.

نحوه کار کنترل پنل سیستم اعلام حریق

کنترل پنل سیستم اعلام حریق به‌عنوان مغز این سیستم عمل می‌کند و وظیفه جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات را بر عهده دارد. این پنل شامل یک یا چند پردازشگر مرکزی است که داده‌ های دریافتی از دتکتورها و شستی ‌ها را پردازش می‌کند.

• دریافت سیگنال

هنگامی که دتکتورهای حریق، نشانه ‌های آتش‌سوزی را شناسایی می‌کنند، سیگنال‌ های مربوطه به کنترل پنل ارسال می‌شود. این سیگنال ‌ها می‌توانند شامل اطلاعاتی درباره نوع حریق، مکان دقیق آن و زمان وقوع باشند.

• تحلیل و تشخیص

کنترل پنل با استفاده از الگوریتم‌ های پیشرفته، سیگنال ‌های دریافتی را تحلیل می‌کند. در این فرآیند اطلاعات دریافتی با پارامترهای از پیش تعیین ‌شده مقایسه می‌شود. به‌ عنوان مثال، کنترل پنل ممکن است برای شناسایی حریق نیاز به دو یا چند دتکتور فعال داشته باشد تا از وقوع خطاها جلوگیری کند.

• اعلام خطر

پس از تأیید آتش‌سوزی، کنترل پنل به‌ سرعت سیستم‌ های هشدار را فعال می‌کند. این سیستم شامل آژیرها، چراغ ‌های خطر و حتی سیستم‌ های اعلان صوتی هستند. هدف از این اقدام، اطلاع‌رسانی به ساکنان و کارمندان برای انجام اقدامات لازم در شرایط اضطراری است.

• مدیریت سیستم

کنترل پنل همچنین به اپراتورها این امکان را می‌دهد که وضعیت سیستم را به ‌طور مداوم زیر نظر داشته باشند، یعنی مشاهده اطلاعات در مورد وضعیت دتکتورها، تاریخچه حریق‌ های گذشته و خطاهای سیستم است. اپراتورها می‌توانند در صورت بروز هرگونه مشکل، اقدامات لازم را انجام دهند و از سلامت سیستم اطمینان حاصل کنند.

با توجه به این موارد، کنترل پنل یک جزء اساسی در سیستم اعلام حریق است که به ‌طور مداوم در حال پردازش و تحلیل داده‌ ها است و نقش کلیدی در مدیریت وضعیت آتش سوزی ایفا می‌کند.

نحوه کار شستی سیستم اعلام حریق

شستی‌ های اعلام حریق، به‌عنوان ابزاری برای اعلام دستی وجود آتش‌سوزی، در طراحی سیستم‌ های اعلام حریق اهمیت ویژه‌ای دارند. این شستی ‌ها معمولاً در مکان ‌های قابل‌دسترس و در معرض دید نصب می‌شوند تا در مواقع اضطراری، به‌راحتی قابل دسترسی باشند.

• فشار دادن شستی

هنگامی که فردی متوجه آتش‌سوزی می‌شود، می‌تواند با فشار دادن شستی اعلام حریق، به ‌سرعت سیگنالی به کنترل پنل ارسال کند. این عمل به‌ عنوان یک اقدام اضطراری در شرایط خطر محسوب می‌شود و می‌تواند به سرعت آژیرها و چراغ‌ های خطر را فعال کند.

• ارسال سیگنال به کنترل پنل

شستی‌ های اعلام حریق به‌ طور مستقیم به کنترل پنل متصل هستند. فشار دادن شستی منجر به ایجاد یک سیگنال الکتریکی می‌شود که به کنترل پنل ارسال می‌شود. در این مرحله، کنترل پنل به ‌سرعت سیگنال دریافتی را پردازش کرده و تصمیم می‌گیرد که آیا باید هشدارها را فعال کند یا خیر.

• اعلام خطر

کنترل پنل پس از دریافت سیگنال از شستی، به سیستم‌ های هشدار، مانند آژیر و چراغ‌ های خطر، فرمان می‌دهد تا به‌ سرعت عمل کنند. این کار به ساکنان و کارکنان کمک می‌کند تا بتوانند به ‌سرعت از ساختمان خارج شوند و در امان بمانند.

• حساسیت و نوع شستی‌ ها

شستی ‌های اعلام حریق معمولاً در دو نوع مختلف عرضه می‌شوند: شستی‌ های معمولی و شستی ‌های ضد ضربه.

شستی‌ های معمولی برای استفاده در شرایط عادی طراحی شدند، در حالی که شستی ‌های ضد ضربه برای محیط‌ های صنعتی و خطرناک مناسب‌تر هستند و می‌توانند در برابر آسیب ‌های فیزیکی مقاومت بیشتری داشته باشند.

وجود شستی‌ های اعلام حریق در یک محیط، اهمیت زیادی دارد و می‌تواند زمان لازم برای واکنش و اقدام مناسب در برابر آتش‌سوزی را کاهش دهد.

شستی اعلام حریق چیست؟

شستی اعلام حریق، که به ‌عنوان شستی اضطراری نیز شناخته می‌شود، یک وسیله ساده اما حیاتی است که به‌ منظور اعلام وجود آتش‌سوزی به‌ صورت دستی طراحی شده است. این وسیله معمولاً در مکان ‌های عمومی، ادارات، کارخانه‌ ها و ساختمان‌ های مسکونی نصب می‌شود و به کاربران این امکان را می‌دهد تا در صورت مشاهده آتش، فوراً اقدام کنند.

شستی‌ های اعلام حریق معمولاً در  مکان های قابل‌دسترس و در معرض دید نصب می‌شوند، مانند راهروها، نزدیکی درهای خروج و نقاط تجمع. این نصب استراتژیک موجب می‌شود که در شرایط اضطراری، افراد به ‌راحتی بتوانند به آن دسترسی پیدا کنند.

همچنین بسیاری از شستی ‌های اعلام حریق دارای چراغ ‌های نشانگر هستند که وضعیت عملکرد آن ها را نشان می‌دهند. این چراغ ‌ها معمولاً به‌صورت رنگی (سبز یا قرمز) عمل می‌کنند و به کاربران اطمینان می‌دهند که سیستم به ‌درستی کار می‌کند و در مواقع اضطراری، آماده به کار است.

در نهایت، شستی ‌های اعلام حریق نه ‌تنها به‌عنوان یک گزینه مهم در مواقع اضطراری عمل می‌کنند، بلکه به ‌واسطه دسترسی آسان و عملکرد سریع، می‌توانند زمان واکنش در برابر آتش‌سوزی را به ‌طور قابل ‌توجهی کاهش دهند و جان‌ ها و اموال شما را نجات دهند.

نحوه کار آژیر سیستم اعلام حریق

آژیر سیستم اعلام حریق یکی از اجزای کلیدی این سیستم است که وظیفه اعلام خطر را بر عهده دارد. این آژیرها معمولاً در محیط‌ های مختلف، از جمله ساختمان‌ های تجاری، صنعتی و مسکونی، نصب می‌شوند و نقش بسیار مهمی در اطلاع ‌رسانی در شرایط اضطراری ایفا می‌کنند.

• دریافت سیگنال

آژیرها به ‌طور مستقیم به کنترل پنل متصل هستند و به محض دریافت سیگنال از دتکتورها یا شستی‌ های اعلام حریق، فعال می‌شوند. این سیگنال می‌تواند ناشی از تشخیص دود، حرارت یا فشار شستی باشد.

• صدای هشدار

هنگامی که آژیر فعال می‌شود، صدای بلندی تولید می‌کند که به‌ سرعت توجه افراد را به خود جلب می‌کند. این صدا معمولاً به‌ صورت مداوم یا متناوب است و طراحی آن به‌گونه‌ای است که در شرایط پر سر و صدا نیز شنیده شود. آژیرها معمولاً به گونه‌ای طراحی می‌شوند که از ۸۰ تا ۱۱۰ دسی‌بل صدا تولید کنند تا بتوانند در فضاهای شلوغ و پرسر و صدا به ‌خوبی عمل کنند.

• نشانگرهای بصری

در بسیاری از سیستم ‌ها، آژیرها همچنین دارای چراغ ‌های فلش یا نشانگرهای نوری هستند که در کنار صدای هشدار، به اعلام خطر کمک بیشتری می‌کنند. این ویژگی مخصوصا در محیط‌ های شلوغ و پرسر و صدا مهم است، زیرا ممکن است صدای آژیر به ‌تنهایی برای جلب توجه کافی نباشد.

• مدت زمان فعالیت

آژیرها معمولاً تا زمانی که سیگنال حریق فعال است، به کار خود ادامه می‌دهند. پس از رفع خطر و تأیید آن توسط کنترل پنل، آژیر به ‌طور خودکار خاموش می‌شود. این سیستم معمولاً شامل ویژگی‌ های امنیتی است که در صورت رخ دادن خطا و فعال شدن اشتباهی، آژیر را خاموش نگه‌ می‌دارد.

• نوع آژیرها

آژیرها معمولاً به دو دسته تقسیم می‌شوند: آژیرهای داخلی و آژیرهای خارجی.

آژیرهای داخلی برای استفاده در داخل ساختمان‌ ها طراحی شدند و به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که در شرایط مختلف کار کنند. آژیرهای خارجی، که معمولاً برای جذب توجه در محیط‌ های باز و شلوغ استفاده می‌شوند، طراحی شدند که در برابر شرایط جوی و آسیب‌ های فیزیکی مقاوم باشند.

به‌طور کلی، آژیرهای سیستم اعلام حریق نقش کلیدی در فرآیند هشداردهی به ساکنان و کارمندان در مواقع اضطراری ایفا می‌کنند و به‌ عنوان یک عنصر حیاتی برای جلوگیری از آسیب‌ های جانی و مالی عمل می‌کنند.

ایمن ساتراپ ارائه دهنده انواع سیستم اعلام و اطفای حریق مانند اسپرینکلر، دتکتور، ریموت و…