مهم ترین قوانین نصب اسپرینکلر‏

الزامات نصب اسپرینکلر

نصب سیستم‌های اسپرینکلر به عنوان یکی از اقدامات کلیدی در سیستم‌های ایمنی ساختمان‌ها، نقش حیاتی در کاهش خطرات ناشی از آتش‌سوزی دارد. با توجه به اهمیت بالای این سیستم‌ها در محافظت از جان و اموال، رعایت اصول و قوانین نصب اسپرینکلر ضروری است. در این مقاله، به بررسی تمامی جزئیات مربوط به نصب، طراحی سیستم‌های اسپرینکلر و فاصله استاندارد اسپرینکلر پرداخته و نکات کلیدی را بررسی خواهیم کرد.

نکات طراحی و نصب اسپرینکلر

• تحلیل و ارزیابی ریسک

پیش از شروع طراحی و نصب سیستم اسپرینکلر، باید یک تحلیل جامع از ریسک‌های احتمالی آتش‌سوزی انجام شود. این تحلیل شامل شناسایی مناطق پرخطر، نوع مواد و کالاهای موجود، و الگوهای استفاده از فضا است. به‌عنوان مثال، در کارخانه‌هایی که مواد شیمیایی یا قابل اشتعال وجود دارد، سیستم اسپرینکلر باید با حساسیت بیشتری طراحی و نصب شود. ارزیابی ریسک باید به‌طور دوره‌ای به‌روزرسانی شود تا با تغییرات محیطی و تغییرات در استفاده از ساختمان هماهنگ باشد.

• انتخاب نوع و مدل سیستم اسپرینکلر

سیستم‌های اسپرینکلر به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. سیستم‌های مرطوب، خشک، و پیشرفته‌تر از جمله این سیستم‌ها هستند. برای محیط‌های خشک و غیرصنعتی، سیستم‌های مرطوب معمولاً مناسب هستند، زیرا این سیستم‌ها ساده‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌ترند. در مقابل، برای محیط‌های با خطر بالا یا شرایط اقلیمی خاص، سیستم‌های خشک و پیشرفته‌تر ممکن است نیاز باشد. انتخاب صحیح نوع سیستم باید بر اساس نیازهای خاص و شرایط محیطی انجام شود و در زمان نصب نیز رعایت قوانین نصب اسپرینکلر کاملا ضروری است.

• طراحی و محاسبه دبی آب

محاسبه دبی آب یکی از مراحل کلیدی در طراحی سیستم اسپرینکلر است. دبی آب باید بر اساس اندازه و نوع فضای تحت پوشش، تعداد نازل‌ها و الگوی پوشش مورد نیاز محاسبه شود. هر نازل باید قادر به ارائه جریان آب کافی باشد تا بتواند به‌طور مؤثر بر روی آتش‌سوزی عمل کند. در این راستا، لازم است تا نرم‌افزارهای طراحی و شبیه‌سازی به‌روز استفاده شده و محاسبات دقیق انجام شود. همچنین، تأمین منبع آب مناسب و مطمئن برای سیستم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا در شرایط بحرانی، سیستم بتواند به‌طور مؤثر عمل کند. رعایت قوانین نصب اسپرینکلر در این مرحله بسیار حائز اهمیت است.

• رعایت کدهای استاندارد و الزامات قانونی

برای نصب سیستم اسپرینکلر، رعایت قوانین نصب اسپرینکلر و کدهای استاندارد ملی و بین‌المللی الزامی است. این کدها شامل الزامات مربوط به فاصله نصب نازل‌ها، نوع لوله‌کشی، و متریال مورد استفاده می‌شوند. این استانداردها به‌منظور اطمینان از عملکرد صحیح و کارایی بهینه سیستم در مواقع بحرانی تعیین شده‌اند. بنابراین، تمامی مراحل طراحی و نصب باید با دقت و طبق این استانداردها انجام شود تا از مشکلات احتمالی جلوگیری گردد.

• انتخاب و نصب تجهیزات

تجهیزات مختلفی برای سیستم‌های اسپرینکلر وجود دارد که شامل نازل‌ها، لوله‌کشی، شیرآلات، و منابع آب می‌شود. انتخاب این تجهیزات آتش نشانی باید با دقت انجام شود و از برندها و مدل‌های معتبر استفاده گردد. نصب تجهیزات نیز باید توسط تکنسین‌های ماهر و با تجربه انجام شود تا از عملکرد صحیح سیستم اطمینان حاصل شود. همچنین، لازم است تا تجهیزات به‌طور دوره‌ای بررسی و تعمیر شوند تا از کارایی آنها در مواقع اضطراری اطمینان حاصل گردد. رعایت قوانین نصب اسپرینکلر در انتخاب و نصب تجهیزات نیز اهمیت زیادی دارد.

شعاع پوشش اسپرینکلر

• فاصله اسپرینکلر از سقف

فاصله بین اسپرینکلر و سقف باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که از پوشش یکنواخت آب بر روی سطح مورد نظر اطمینان حاصل گردد. این فاصله باید مطابق با قوانین نصب اسپرینکلر و استانداردهای موجود محاسبه شود تا از ایجاد نواحی کم‌پوشش و نواحی خشک جلوگیری شود. به‌ویژه در فضاهای با سقف‌های بلند، این فاصله باید به‌دقت تنظیم شود تا اطمینان حاصل شود که آب به‌طور مؤثر به‌تمامی نقاط مورد نظر می‌رسد.

• فاصله اسپرینکلر از دیوارها

فاصله مناسب بین اسپرینکلر و دیوارها یکی از مسائل مهم در طراحی سیستم‌های اسپرینکلر است. این فاصله باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که از برخورد مستقیم با دیوارها جلوگیری شود و آب به‌طور یکنواخت در فضای مورد نظر پخش شود. در فضاهای کوچک، تنظیم این فاصله بسیار مهم است تا از ایجاد نواحی خشک و کاهش کارایی سیستم اعلام و اطفای حریق جلوگیری گردد. همچنین، در صورت وجود موانع مانند قفسه‌ها یا تجهیزات دیگر، باید فاصله مناسب تنظیم شود. قوانین نصب اسپرینکلر در این مورد هم حائز توجه می‌باشد.

• فاصله اسپرینکلر از چراغ‌ها

چراغ‌ها و سایر تجهیزات روشنایی باید به‌گونه‌ای نصب شوند که از تداخل با پاشش آب اسپرینکلر جلوگیری شود. فاصله مناسب بین اسپرینکلر و چراغ‌ها باید رعایت گردد تا هم از آسیب به تجهیزات روشنایی جلوگیری شود و هم عملکرد سیستم اسپرینکلر تحت تأثیر قرار نگیرد. این نکته به‌ویژه در فضاهای عمومی و تجاری که تجهیزات روشنایی متعدد وجود دارد، اهمیت دارد. علاوه بر این، باید اطمینان حاصل شود که نصب چراغ‌ها به‌گونه‌ای باشد که مانع از عملکرد صحیح اسپرینکلر نشود.

همچنین ببینید: مایع داخل اسپرینکلر چیست؟

شعاع پاشش اسپرینکلر

شعاع پاشش اسپرینکلر به معنای فاصله ای که آب از اسپرینکلر می تواند به اطراف پاشیده شود، اشاره دارد. این شعاع پاشش به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم ترین آن ها نوع اسپرینکلر، زاویه پاشش و فشار آب است. شعاع پاشیدن اسپرینکر اغلب در مشخصات ذکر می شود. این شعاع می تواند متراژ کم تا 20 متر متغیر باشد.

برای انتخاب اسپرینکلر مناسب بای به شرایط محیط و نیازهایتان توجه کنید. همچنین برای بهیه‌سازی و جلوگیری از هدر رفتن، اسپرینکلر را به گونه ای تنظیم کنید که منطقه مورد نظر را کاملا پوشش داده و مایع را به طور یکنواخت در محیط پخش کند.

فاصله اسپرینکلرها از هم

برای نصب اسپرینکلرها در کنارهم، فاصله 2 اسپرینکلر از یکدیگر با 180 سانتی‌متر باشد و حداکثر فاصله نباید بیش از 4 متر باشد.

علت اهمیت نصب اسپرینکلر

• محافظت از جان انسان‌ها

نصب صحیح سیستم‌های اسپرینکلر به‌طور مستقیم با حفظ جان انسان‌ها مرتبط است. این سیستم‌ها با فعال شدن خودکار در مواجهه با آتش، قادرند به‌سرعت عمل کنند و با پاشش آب بر روی آتش، از گسترش آن جلوگیری کنند. این اقدام به‌ویژه در مکان‌هایی که افراد به‌طور مداوم در آنجا حضور دارند، مانند ساختمان‌های مسکونی، اداری، و تجاری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با نصب مناسب اسپرینکلر می‌توان خطرات ناشی از آتش‌سوزی را به حداقل رساند و زمان کافی برای تخلیه افراد را فراهم کرد.

• کاهش خسارت‌های مالی

سیستم‌های اسپرینکلر علاوه بر محافظت از جان انسان‌ها، نقش مهمی در کاهش خسارت‌های مالی ناشی از آتش‌سوزی دارند. این سیستم‌ها با کنترل و مهار آتش در مراحل اولیه، از گسترش آن به بخش‌های دیگر ساختمان جلوگیری می‌کنند و در نتیجه خسارت‌های مالی ناشی از آتش‌سوزی کاهش می‌یابد. در نتیجه، هزینه‌های تعمیر و بازسازی کاهش می‌یابد و از آسیب به اموال و تجهیزات جلوگیری می‌شود.

• بهبود ایمنی کلی ساختمان

نصب صحیح و مؤثر سیستم‌های اسپرینکلر باعث بهبود کلی ایمنی ساختمان می‌شود. با رعایت قوانین نصب اسپرینکلر، این سیستم‌ها می‌توانند به‌طور مؤثر در مواقع بحرانی عمل کنند و از وقوع حوادث جدی جلوگیری نمایند. همچنین، سیستم‌های اسپرینکلر به‌عنوان یکی از اجزای کلیدی در برنامه‌های ایمنی و مدیریت بحران، به شمار می‌آیند و از وقوع حوادث بزرگ و مشکلات جدی پیشگیری می‌کنند.

• تأمین پوشش قانونی و مقرراتی

محاسبه حجم مخزن اسپرینکلر

در بسیاری از کشورها از جمله ایران، نصب اسپرینکلر الزام قانونی است. مقررات و استانداردها به منظور حفظ ایمنی و جلوگیری از حوادث تعیین شده اند. با نصب سیستم های اسپرینکلر مططابق با قوانین نصب، می توان از اینکه ساختمان در برابر خطرات حریق محافظت شود، اطمینان حاصل می کند.

برای محاسبه حجم مخزن آب اسپرینکلر، نیاز است چندین پارامتر را در نظر بگیریم. محاسبه حجم مخزن اسپرینکلر به طور مستقیم به نیاز آب سیستم جهت اطفای حریق و طراحی آن بستگی دارد.

مهم ترین عوامل و نکات برای تعیین حجم مخزن آب اسپرینکلر شامل:

1. منطقه تحت پوشش توسط اسپرینکلر

باید از مساحت تحت پوشش توسط سیستم اسپرینکلر اطلاع داشت. این مساحت معمولا برحسب متر مربع محاسبه می شود.

2. میزان دبی آب اسپرینکلر

دبی آب اسپرینکلرها باید براساس نوع حریق و کلاس خطر ساختمان محاسبه شود. دبی آب معمولا برحسب لیتر بر دقیقه (L/Min) می باشد.

3. مدت زمان تامین آب

زمان لازم جهت تامین آب اسپرینکلر بستگی به نوع ساختمان دارد. مدت زمان آن تقریبا بین 30 تا 90 دقیقه است. این معیار براساس استانداردهای ملی و یا بین المللی مانند NFPA 13 تعیین می شود.

فرمول محاسبه حجم مخزن اسپرینکلر

برای محاسبه حجم مخزن اسپرینکلر از فرمول زیر استفاده می شود:

دبی آب: برحسب لیتر بر دقیقه (L/Min)

مدت زمان تامین آب: برحسب دقیقه (Min)

مثال:

فرض کنید مساحت تحت پوشش سیستم اسپرینکلر 1000 متر مربع است. دبی هر اسپرینکلر 10 لیتر بر دقیقه و مدت زمان تامین آب مطابق استاندارد 60 دقیقه است. اگر نیاز باشد 10 اسپرینکلر به طور همزمان کار کنند:

حجم مخزن مورد نیاز:

بنابراین حجم مخزن آب مورد نیاز برای سیستم اسپرینکلر برابر با 6000 لیتر است.
نکته: ممکن است نیاز باشد در محاسبات، دقت بیشتر نسبت به عوامل مختلف از جمله تعداد طبقات، نوع مواد قابل اشتعال و… داشته باشید. همچنین 2 استاندارد NFPA و BS راهنمایی های دقیقی نسبت به طراحی سیستم های اسپرینکلر ارائه می دهند.

جمع‌بندی

نصب صحیح سیستم‌های اسپرینکلر نه تنها برای حفظ جان و اموال، بلکه برای بهبود ایمنی کلی و تأمین پوشش قانونی ضروری است. رعایت دقیق قوانین نصب اسپرینکلر و توجه به جزئیات طراحی و نصب، می‌تواند به عملکرد بهینه این سیستم‌ها و افزایش سطح ایمنی ساختمان کمک کند.

ایمن ساتراپ ارائه دهنده انواع اسپرینکلر در انواع مختلف