استاندارد تجهیزات حفاظت فردی که باید رعایت شود

آشنایی با استاندارد تجهیزات حفاظت فردی به افراد در ارتقای ایمنی محیط کار و جلوگیری از بروز حوادث کمک زیادی می کند. در محیط‌ های کاری مختلف، کارگران و کارکنان در معرض انواع خطرات و آسیب ‌های جسمی و روحی قرار دارند که می‌ تواند به سلامت و ایمنی آن ها آسیب برساند. این خطرات متنوع بوده و می‌ تواند شامل سقوط از ارتفاع، برق‌ گرفتگی، تماس با مواد شیمیایی خطرناک، پرتوهای مضر، ضربه و برخورد اشیا، گرما و سرمای شدید و سایر مخاطرات باشد. بنابراین استفاده صحیح از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) نقش حیاتی در پیشگیری از بروز چنین آسیب‌ هایی و حفظ سلامت و ایمنی کارکنان ایفا می ‌کند.

تجهیزات حفاظت فردی به مجموعه وسایل، تجهیزات و لباس ‌هایی گفته می ‌شود که به منظور محافظت کارکنان در مقابل خطرات محیط کار طراحی شده و مورد استفاده قرار می ‌گیرند. این تجهیزات مطابق با استانداردهای ملی و بین ‌المللی تولید شده و باید با ویژگی ‌ها و نوع خطرات محیط کار هماهنگ باشند. استفاده صحیح و مناسب از این تجهیزات علاوه بر کاهش احتمال بروز حوادث و آسیب ‌های شغلی، به افزایش بهره‌ وری و کارایی کارکنان نیز کمک می‌ کند. در این راستا، مقررات و استانداردهای جامعی در سطح ملی و بین‌ المللی تدوین شده که استفاده از تجهیزات حفاظت فردی را الزامی و چگونگی انتخاب، استفاده و نگهداری صحیح از این تجهیزات را مشخص کرده است.

استاندارد های تجهیزات حفاظت فردی

استاندارد تجهیزات حفاظت فردی شامل دسته بندی های بسیار مختلفی می شود که از جمله آن ها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

استاندارد های تجهیزات حفاظت فردی حفاظت از پا (foot protection)

حفاظت پا و خصوصا مچ پا یکی از مهم‌ ترین بخش‌ های تجهیزات حفاظت فردی محسوب می ‌شود. خطراتی مانند سقوط اشیا سنگین، برخورد با اجسام تیز و برنده، لیز خوردن و زمین خوردن، تماس با مواد شیمیایی خورنده و گرمای شدید همگی می ‌توانند به پاها آسیب برسانند. بنابراین استفاده از کفش‌ های ایمنی و محافظ پا ضروری است. زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته ISO/TC 94/SC 3 قرار دارد. برخی از استاندارد های مشهور و رایج برای کفش های ایمنی عبارتند از:

• EN ISO 20345 – Safety footwear: این استاندارد اروپایی مهم ‌ترین و جامع ‌ترین استاندارد برای کفش های ایمنی است. این استاندارد الزامات اساسی و آزمون ‌های مورد نیاز برای طراحی و تولید کفش ‌های ایمنی را مشخص می ‌کند.
• ASTM F2413 – American standard for protective footwear: این استاندارد آمریکایی نیز الزامات و ویژگی‌ های اصلی کفش های ایمنی را تعریف می ‌کند. این استاندارد تا حد زیادی مشابه استاندارد EN ISO 20345 است.
• EN ISO 20346 – Personal protective equipment – Protective footwear: این استاندارد اروپایی مشخصات کفش های محافظ (protective footwear) را تعریف می‌ کند که نسبت به کفش های ایمنی (safety footwear) ویژگی های حفاظتی بیشتری دارند.
• EN ISO 20347 – Occupational footwear: این استاندارد اروپایی مشخصات کفش های حرفه ‌ای (occupational footwear) را تعریف می ‌کند که برای محیط های کاری طراحی شده اند اما الزامات ایمنی کمتری نسبت به کفش های ایمنی دارند.

این استانداردها به طور مفصل آزمون‌ ها و الزامات مختلف برای ویژگی‌ های کفش مانند مقاومت در برابر سقوط اشیا، نفوذ اجسام برنده، لغزش و غیره را مشخص می ‌کنند.

استانداردهای حفاظت در برابر سقوط از ارتفاع (Personal equipment for protection against fall)

زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 4 قرار می گیرد استاندارد مخصوص به آن ISO 16024:2005 می باشد . استانداردهای مربوط به تجهیزات کار در ارتفاع و حفاظت در برابر سقوط از ارتفاع شامل موارد زیر است:

• ISO 22159 – Personal equipment for protection against falls – Descender devices: این استاندارد بین ‌المللی مشخصات فنی و الزامات عملکردی برای دستگاه ‌های کنترل فرود را تعیین می ‌کند.
• ISO 10333-1 – Personal fall-arrest systems – Part 1: Full body harnesses: این استاندارد بین ‌المللی الزامات فنی و آزمون‌ های مربوط به کمربندهای ایمنی کامل بدن را مشخص می ‌کند.
• ISO 10333-2 – Personal fall-arrest systems – Part 2: Lanyards and energy absorbers: این استاندارد بین ‌المللی الزامات فنی و آزمون ‌های مربوط به طناب کار در ارتفاع و جاذب ‌های انرژی را تعیین می ‌کند.
• ISO 10333-3 – Personal fall-arrest systems – Part 3: Karabiners: این استاندارد بین ‌المللی الزامات فنی و آزمون ‌های مربوط به قلاب‌ های ایمنی را مشخص می ‌کند.
• ISO 10333-4 – Personal fall-arrest systems – Part 4: Vertical rails and vertical lifelines: این استاندارد بین ‌المللی الزامات فنی و آزمون ‌های مربوط به ریل ‌های عمودی و طناب ‌های عمودی ایمنی را تعیین می ‌کند.
• ISO 22846-1 – Personal equipment for protection against falls – Rope access systems – Part 1: Fundamental principles for a system of work: این استاندارد بین ‌المللی اصول بنیادی برای سیستم کار طناب‌ های دسترسی را مشخص می‌ کند.

این استانداردهای ISO به طور جامع الزامات طراحی، مشخصات فنی و آزمون ‌های تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع را پوشش می ‌دهند.

استانداردهای مشهور حفاظت چشم و صورت – Eye and face protection

زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 6 قرار می گیرد و دبیر این کمیته BSI یا همان سازمان استاندارد بریتانیا می باشد. برخی از استانداردهای مشهور در این زمینه عبارتند از:

• ISO 4007 – Personal protective equipment – Eye and face protection – Vocabulary: این استاندارد بین ‌المللی اصطلاحات و تعاریف مربوط به وسایل حفاظت چشم و صورت را مشخص می‌ کند.
• ISO 16321-1 – Eye and face protection for occupational use – Part 1: General requirements: این استاندارد بین ‌المللی الزامات عمومی وسایل حفاظت چشم و صورت برای استفاده شغلی را مشخص می‌ کند.
• ISO 16321-2 – Eye and face protection for occupational use – Part 2: Specifications for protection against high-speed particles: این استاندارد بین ‌المللی مشخصات محافظ چشم و صورت در برابر ذرات با سرعت بالا را تعریف می ‌کند.
• ISO 16321-3 – Eye and face protection for occupational use – Part 3: Specifications for protection against radiations: این استاندارد بین ‌المللی مشخصات محافظ چشم و صورت در برابر پرتوهای تابشی را مشخص می ‌کند.
• ISO 18526-1 – Eye and face protective equipment – Test methods – Part 1: Geometrical optical properties: این استاندارد بین ‌المللی روش ‌های آزمون ویژگی‌ های اپتیکی هندسی وسایل حفاظت چشم و صورت را تعریف می ‌کند.
• ISO 18526-2 – Eye and face protective equipment – Test methods – Part 2: Physical and mechanical properties: این استاندارد بین ‌المللی روش ‌های آزمون ویژگی ‌های فیزیکی و مکانیکی وسایل حفاظت چشم و صورت را مشخص می‌ کند.

این استانداردهای ISO به طور جامع الزامات طراحی، مشخصات فنی و روش ‌های آزمون وسایل حفاظت چشم و صورت برای استفاده شغلی را پوشش می ‌دهند.

همچنین ببینید: مدت زمان استفاده از دستگاه تنفسی scba

لباس های ایمنی و محافظت کننده – Protective clothing

زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 13 قرار می گیرد و دبیر این کمیته SNV یا همان سازمان استاندارد سوئیس می باشد. برخی از استانداردهای لباس های ایمنی و محافظت کننده – Protective clothing عبارتند از:

• ISO 13688 – Protective clothing — General requirements: این استاندارد بین ‌المللی الزامات عمومی برای طراحی و تولید لباس ‌های ایمنی را تعیین می ‌کند.
• ISO 11611 – Protective clothing for use in welding and allied processes: این استاندارد بین ‌المللی الزامات لباس ‌های محافظ برای استفاده در جوشکاری و فرآیندهای مشابه را مشخص می ‌کند.
• ISO 11612 – Protective clothing — Clothing to protect against heat and flame: این استاندارد بین ‌المللی الزامات لباس‌ های محافظ در برابر گرما و شعله را تعیین می‌ کند.
• ISO 14116 – Protective clothing — Protection against flame — Limited flame spread materials, material assemblies and clothing: این استاندارد بین ‌المللی الزامات لباس‌ های محافظ در برابر انتشار محدود شعله را مشخص می‌ کند.
• ISO 15384 – Protective clothing for firefighters — Laboratory test methods and performance requirements for wildland firefighting clothing: این استاندارد بین ‌المللی الزامات عملکرد و روش ‌های آزمون آزمایشگاهی برای لباس‌ آتش‌ نشانی در عملیات آتش ‌سوزی جنگل ‌ها را مشخص می ‌کند.
• ISO 20471 – High visibility clothing — Test methods and requirements: این استاندارد بین ‌المللی الزامات و روش‌ های آزمون لباس‌ های با قابلیت دید بالا را مشخص می ‌کند.

این استانداردهای ISO به طور جامع الزامات طراحی، مشخصات فنی و آزمون ‌های لباس‌ های ایمنی و محافظت‌ کننده را پوشش می‌ دهند.

تجهیزات ایمنی و حفاظتی فردی آتش نشان ها Firefighters personal equipment

زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 14 قرار می گیرد و دبیر این کمیته SA یا همان سازمان استاندارد دولتی کشور استرالیا می باشد. برخی از استانداردهای تجهیزات حفاظتی فردی آتش نشانی Firefighters personal equipment عبارتند از:

• ISO 11999-1 – Fire service equipment – Personal equipment for firefighters – Part 1: Protective clothing for firefighting: این استاندارد بین ‌المللی الزامات عملکرد و مشخصات فنی برای لباس ‌های محافظ آتش‌ نشانان را مشخص می‌ کند.
• ISO 11999-2 – Fire service equipment – Personal equipment for firefighters – Part 2: Firefighters’ helmets: این استاندارد بین ‌المللی الزامات عملکرد و مشخصات فنی برای کلاه‌ آتش ‌نشانی را مشخص می ‌کند.
• ISO 11999-3 – Fire service equipment – Personal equipment for firefighters – Part 3: Firefighters’ gloves: این استاندارد بین‌ المللی الزامات عملکرد و مشخصات فنی برای دستکش‌ آتش ‌نشانی را مشخص می ‌کند.
• ISO 11999-4 – Fire service equipment – Personal equipment for firefighters – Part 4: Firefighters’ footwear: این استاندارد بین ‌المللی الزامات عملکرد و مشخصات فنی برای کفش ‌های ایمنی آتش ‌نشانان را مشخص می‌ کند.
• ISO 11999-5 – Fire service equipment – Personal equipment for firefighters – Part 5: Protective equipment for firefighter’s intervention: این استاندارد بین ‌المللی الزامات عملکرد و مشخصات فنی برای تجهیزات محافظتی مداخله آتش ‌نشانان را مشخص می ‌کند.
• ISO 16073 – Wildland firefighting personal protection equipment – Requirements and test methods: این استاندارد بین ‌المللی الزامات و روش‌ های آزمون برای تجهیزات محافظت فردی آتش ‌نشانان در جنگل را مشخص می‌ کند.

این استانداردهای ISO به طور جامع الزامات طراحی، مشخصات فنی و آزمون‌ های تجهیزات ایمنی و حفاظتی فردی آتش ‌نشانان را پوشش می‌ دهند.

لوازم و دستگاه های حفاظتی تنفسی – Respiratory Protective devices

زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 15 قرار می گیرد و دبیر این کمیته DIN یا همان سازمان استاندارد غیر دولتی “دین” کشور آلمان می باشد. برخی از استانداردهای لوازم و دستگاه های حفاظتی تنفسی – Respiratory Protective devices عبارتند از:

• ISO 16972 – Respiratory protective devices – Terms, definitions and pictograms: این استاندارد بین‌ المللی اصطلاحات، تعاریف و پیکتوگرام ‌های مربوط به دستگاه‌ های حفاظت تنفسی را تعریف می ‌کند.
• ISO 16975-1 – Respiratory protective devices – Selection, use and maintenance – Part 1: Establishing and implementing a respiratory protective device programme: این استاندارد بین ‌المللی الزامات برای ایجاد و اجرای برنامه های دستگاه‌ های حفاظت تنفسی را مشخص می ‌کند.
• ISO 16975-2 – Respiratory protective devices – Selection, use and maintenance – Part 2: Determining the correct fit of tight-fitting facepieces: این استاندارد بین ‌المللی الزامات برای تعیین اندازه و نحوه قرار گرفتن صحیح قطعات صورت برای دستگاه‌ های حفاظت تنفسی را مشخص می ‌کند.
• ISO 16975-3 – Respiratory protective devices – Selection, use and maintenance – Part 3: Maintenance and inspection: این استاندارد بین ‌المللی الزامات برای نگهداری و بازرسی دستگاه ‌های حفاظت تنفسی را مشخص می ‌کند.
• ISO 23269-1 – Breathing apparatus for use in fire fighting – Part 1: Open-circuit self-contained breathing apparatus for firefighters: این استاندارد بین ‌المللی الزامات عملکرد و مشخصات فنی برای دستگاه‌ های تنفسی خود-تأمین مدار باز برای آتش ‌نشانان را مشخص می ‌کند.
• ISO 23269-2 – Breathing apparatus for use in fire fighting – Part 2: Closed-circuit self-contained breathing apparatus for firefighters: این استاندارد بین‌ المللی الزامات عملکرد و مشخصات فنی برای دستگاه ‌های تنفسی خود-تأمین مدار بسته برای آتش ‌نشانان را مشخص می ‌کند.

این استانداردهای ISO به طور جامع الزامات مربوط به لوازم و دستگاه‌ های حفاظت تنفسی را پوشش می‌ دهند.

همچنین ببینید: ترتیب پوشیدن تجهیزات حفاظت فردی

چه سازمان هایی استانداردهای ppe را تعیین می کنند؟

استاندارد تجهیزات حفاظت فردی در کشور ما توسط سازمان ملی استاندارد Iranian National Standard Organization (INSO) تعیین و به روزرسانی می شود. علاوه بر INSO، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران نیز برخی استانداردها را برای تجهیزات حفاظت فردی معرفی کرده است. در سایر کشورها نیز سازمان هایی برای تعیین استانداردهای ppe وجود دارد که از جمله آن ها می توانیم به سازمان استاندارد ملی آمریکا یا American National Standards Institute (ANSI) و سازمان استاندارد بریتانیا یا British Standards Institute (BSI) اشاره کنیم. سازمان استاندارد جهانی International Organization Standardization (ISO) نیز استانداردهای متعددی را در زمینه تجهیزات حفاظت فردی تعیین کرده است.

آیین نامه تجهیزات حفاظت فردی

آیین نامه تجهیزات حفاظت فردی با توجه به ماده ۸۵ قانون جمهوری اسلامی ایران با هدف بهبود سطح ایمنی و حفاظت نیروی کار و جلوگیری از بروز صدمات جانی و خسارات مالی تدوین شده است. انواع تجهیزات حفاظت فردی در این آیین نامه شامل لباس کار، تجهیزات حفاظت گوش، تجهیزات حفاظت از چشم، تجهیزات حفاظت از صورت و تجهیزات حفاظت از سیستم تنفسی می شود. هر یک از این تجهیزات انواع گوناگونی دارند و با توجه به نوع و شرایط محیط کار باید مناسب ترین نوع تجهیزات حفاظتی استفاده شود. فاکتورهای مهمی که در آیین نامه تجهیزات حفاظت فردی برای انتخاب این تجهیزات مطرح شده اند عبارتند از:

• تطابق با استاندارد
• سهولت استفاده
• جنس مناسب
• قیمت مناسب
• تناسب با فصل
• نگهداری آسان
• پذیرش کارگران
• تناسب با فرهنگ جامعه
• عدم ایجاد اثرات جانبی
• مناسب با خطرات محیط کار
• چند منظوره بودن
• مناسب با مدت زمان استفاده

در آیین نامه تجهیزات حفاظت فردی مقررات زیادی برای انتخاب و استفاده صحیح از این تجهیزات بیان شده است.

اساسی ترین هدف ایمنی و حفاظت چیست؟

از مهم ترین و اساسی ترین هدف ایمنی و حفاطت، “کاهش خطر” و “حفاظ جان انسان ها” است. هدف های ایمنی و حفاظت شامل موارد زیر است:

1. حفظ سلامت و جان افراد

اولویت اصلی سیستم ایمنی و حفاظت، پیشگیری از وقوع حوادثی است که ممکن است به افراد آسیب برساند و یا باعث مرگ آن ها شود.

2. حفاظت از اموال

در کنار حفاظ جان افراد، اموال آن ها نیز باید از اهداف ایمنی قرار گیرد و از خسارت به اموال، تجهیزات و زیر ساخت ها به ویژه در صنایع و سازمان ها جلوگیری شود.

3. پیشگیری از حوادث و کاهش ریسک

یکی از اهداف مهم ایمنی، شناسایی و کاهش ریسک در محیط های مختلف از جمله محیط کاری، زندگی و… است. پیشگیری از حوادث شامل شناخت خطرات و بکارگیری اقدامات لازم جهت جلوگیری از وقوع حوادث و آسیب ها است.

4. تضمین ادامه کار بدون ایجاد اختلال

ایجاد محیط کاری بدون آسی و حوادث ناگوار، به طوریکه افراد در آن جا به صورت پیوسته و مطمئن فعالیت کنند.

5. افزایش آگاهی و آموزش

با داشتن فرهنگ ایمنی و ایجاد بستری برای آموزش به افراد و کارکنان جهت درک بهتر شرایط خطرناک و حفط خونسردی در شرایط بحرانی، از دیگر اهداف ایمنی و حفاظت است.

درکل، هدف اصلی از ایمنی و حفاظت، ایجاد یک محیط امن است که افراد همراه دارایی های خود از آسیب ها در امان بمانند.

ایمن ساتراپ ارائه دهنده انواع تجهیزات حفاظت فردی از جمله تجهیزات حفاظت از بدن، حفاظت از گوش و…